UKRAYNA

UKRAYNA

Ukrayna Hakk�nda

Ukrayna, Do�u Avrupa co�rafi b�lgesi i�erisinde yer almaktad�r. Kuzey ve do�usunda Rusya Federasyonu, kuzeybat�da Belarus, bat�da Polonya ve Slovakya, g�neybat�da Macaristan, Romanya ve Moldova ile �evrelenen Ukrayna'n�n g�neyi Azak Denizi ve Karadeniz'e a��lmaktad�r.

�lke, 603.700 km karelik y�z�l��m� ile yakla��k Fransa b�y�kl��ndedir. Ukrayna'n�n merkez b�lgelerinde �ernozium t�r�nde geni� ve verimli kara topraklar�n yay�ld�� bozk�rlar, g�neyinde ziraate pek elveri�li olmayan gri bozk�rlar vard�r. Kuzey ise ormanl�kt�r. �lkenin bat� s�n�r�n� olu�turan Karpatlar (1.818 metre) ve K�r�m yar�madas�nda do�u-bat� do�rultusunda uzanan K�r�m y�kseltileri (1.527 metre) d��nda Ukrayna, y�ksekli�i 400 metreyi a�mayan b�y�k bir ova durumundad�r.

Ukrayna, K�r�m yar�madas� hari� �lkemize nazaran daha so�uk bir kara iklimine sahiptir. K�r�m da�lar�, K�r�m sahil �eridinde semitropik bir iklim olu�mas�n� sa�lam��t�r.

Ba�kent Kiev'de baharlar ve yaz k�sa, k�� ise uzun s�rmektedir. Ortalama s�cakl�k, k��lar� -7, yazlar� +22 C derece civar�ndad�r.

Eski SSCB d�neminin bir miras� olarak konutlar ve i�yerleri �ehir �ap�nda merkezi �s�tma sistemi ile �s�t�lmakta, keza evlere s�cak su bu yolla
sa�lanmaktad�r.

Resmi dil : Ukraynaca. Kullan�lan di�er diller : Rus�a (�zellikle do�u, merkez ve g�ney b�lgelerinde), K�r�m Tatarcas� ve di�er az�nl�klar�n dilleri.

Genel ya�am ko�ullar�:

Ukrayna�n�n geri kalan b�lgelerine g�re Kiev�de fiyatlar daha y�ksektir. Bir ��rencinin ortalama ayl�k harcamas�, bar�nma hari� 1.000 Dolar��
a�abilmektedir. Kiev d��nda fiyatlar ba�kente oranla %20 ile %30 aras�nda daha d��kt�r.

E�itim kalitesi:

Ukrayna�da Sovyetler Birli�i d�neminden kalma bir e�itim altyap�s� vard�r. Ancak, son y�llardaki Ukraynaca e�itime ge�me �abalar� ve genel
olarak e�itime gerekli yat�r�m�n yap�lamam�� olmas� nedeniyle �nemli sorunlar ya�anmaktad�r. �lke �ap�ndaki yakla��k 550 �niversite �ok de�i�ik
seviyelerde e�itim hizmeti sunmaktad�r.

Yurt olanaklar�:

Baz� �niversiteler makul fiyatlara (ayl�k 30-50 Dolar) yurt olana�� sa�lamaktad�r. Ancak, bu yurtlar�n al��lm�� Bat� standartlar�ndan �ok uzak oldu�u bilinmektedir. Bu yurtlar�n fiziki ko�ullar� tatmin edici olmaktan uzakt�r.

Pansiyon olanaklar� ve �cretleri:

Bilinen anlamda pansiyonculuk yoktur. Mobilyal� apartman daireleri g�nl�k 80-150 Dolar'a kiralanabilmektedir.

Ev kiralama ko�ullar�:

Ev sahibinden do�rudan kiralanan tek odal� dairelerin fiyatlar� 600 Dolar, iki veya �� odal� (salon dahil) dairelerin kiralar� 1.200 Dolar'dan
ba�lamaktad�r. Emlak�� arac�l��yla kiralanan ve �ehrin iyi bir semtinde bulunan dairelerin kiralar� 2.500-10.000 Dolar aras�nda de�i�mektedir.
Kiras� y�ksek olanlar hari�, dairelerin standard� Bat� standartlar�n�n gerisindedir ve �nemli �l��de onar�m gerektirebilmektedir. Di�er yandan,
dairenin genel durumu iyi olsa bile, bina kalitesi ve bak�m� d��k olabilmektedir.

UKRAYNA �LKE REHBER�

Ba�kent: K�EV N�fusu 2,6 Milyon)

Y�z�l��m� : 603.700 km�

N�fus: 48.998.500 ( Ekim 2001)

Konu�ulan dil: Ukraynaca, Rus�a, Tatarca

Din   : %85'i Ortodoks H�ristiyan, %10'u Grek-Katolik, %3'� Protestan , %1,3'� Yahudi ve

%0,7'si M�sl�man'd�r(tatarlar).

Etnik Grup Yap�s�: %73'� Ukraynal�, %22'si Rus, %5'i ise Belarus, Yahudi, K�r�m Tatarlar�, Kazan Tatar�, Moldoval�, Polonyal�, Macar, Romen,
Rum, Alman, Bulgar ve Ermeni'dir

E�itim: Okur-yazar oran� %99�dur

Para Birimi: Hryvnia (17 Ocak 2007 itibariyle 1 USD=5,05 HRN)

S�n�r kom�ular�: Beyaz Rusya, Rusya Federasyonu, Polonya, Slovak Cumhuriyeti, Macaristan, Romanya, Moldova

B�y�k �ehirleri: Kiev (2.6 milyon), Harkov (1.5 milyon), Dnipropetrovsk (1.1 milyon), Donetsk (1 milyon), Odesa (1 milyon), Zaporojje (871 bin) ve Liviv (797 bin)dir.

Ukrayna; Avrupa�ya yak�nl��, pazar b�y�kl��, geni� ve verimli topraklar�, zengin maden ve k�m�r kaynaklar�, mevcut uluslararas� kurallar�n daha iyi i�liyor olmas�, orta vadede i� potansiyelinin y�ksekli�i, h�zl� �zelle�tirmeler, geli�mi� sanayi altyap�s� ve yeti�mi�, i�g�c�yle b�y�k �nem ta��maktad�r.

50 milyon t�ketici ile yabanc� giri�imcilere cazip yat�r�m imk�nlar� sunan Ukrayna�ya yat�r�mlar�n %50�sini ABD, Almanya, Rusya ve �ngiltere ger�ekle�tirmektedir. Do�rudan yabanc� sermaye yat�r�mlar� toplam� 8.35 milyar dolar seviyesine y�kselmi�tir. �lkede ki�i ba��na d�sen do�rudan yabanc� yat�r�m miktar� ise 175 dolard�r. 2004 y�l�nda 6,6 milyar dolara ula�m�� bulunmakta ve h�zl� bir �ekilde artmaya devam etmektedir. Eski SSCB ve Balt�k �lkelerinin �o�u ile serbest ticaret anla�malar� bulunan Ukrayna; 1994 y�l�nda AB ile Ortakl�k ve Yard�mla�ma Anla�mas� imzalayarak en �ok kay�r�lan �lke stat�s� kazanm��t�r. Rusya halen Ukrayna�n�n en b�y�k d�� ticaret orta�� konumunu korumaktad�r. ( d�� ticaretinin ��te biri) Savunma sanayi ve alt sekt�rleri olduk�a geli�mi� bir d�zeydedir. ��g�c�n�n 1/5' ini savunma sanayi sekt�r� istihdam etmektedir. G�da ve hafif sanayi �retiminde ise yap�lan yeni yat�r�mlarla birlikte son iki y�ld�r �nemli art�� g�zlenmektedir.

2006 y�l� sonu itibariyle Ukrayna�n�n d�� ticaret hacmi 83 milyar ABD dolar�d�r

Ukrayna'n�n d�� ticaret hacmi 2006 sonu itibariyle 83 milyar ABD dolar�d�r. Bunun 38 milyar ABD dolar�n� ihracat, 45 milyar ABD dolar�n� ise ithalat olu�turmaktad�r.

T.C. Devlet �statistik Enstit�s�'n�n verilerine g�re, 2005 y�l� itibariyle T�rkiye, Ukrayna'n�n ihracat�nda 5. s�rada, ithalat�nda 20. s�rada, toplam d�� ticaret hacminde ise Rusya, Almanya ve T�rkmenistan�dan sonra 4nc� s�rada yer almaktad�r. 2006 y�l�nda T�rkiye�nin Ukrayna�ya ihracat� 769 milyon ABD $��, Ukrayna�dan ithalat� ise 2,4 milyar ABD $�� olarak ger�ekle�mi�tir.

T�rkiye ve Ukrayna�n�n sahip oldu�u kaynaklar ve sekt�rler itibariyle bak�ld��nda her iki �lkenin de birbirini tamamlay�c� unsurlara sahip oldu�u ve Bu itibarla, ticari ve ekonomik alanlarda i�birli�i i�in potansiyel bulundu�u g�r�lmektedir. Ayn� �ekilde Akdeniz ve Orta Do�u �lkelerine ula�mada ve d�nya ekonomisine entegre olmada T�rkiye, Ukrayna i�in avantajl� bir i�birli�i sahas� ve ticaret orta�� konumundad�r. Her iki �lkenin de KE�K�e taraf oldu�u dikkate al�nd��nda b�lgesel programlar�nda �nem kazand�� anla��lmaktad�r. �zel sekt�r�n pay�n�n y�zde 50�leri a�t�� ve g�da, ambalaj sekt�rleriyle ilgili olarak ciddi bir yat�r�m potansiyeline sahip Ukrayna, yan� ba��m�zda bulunmas� sebebiyle bir�ok ihracat kolayl�klar� i�ermektedir.

UKRAYNA�NIN �HRACATI

Demir-�elik ve bunlardan mamul e�ya, al�minyum, al�minyum e�ya, mineral yak�tlar ve ya�lar, ya�l� tohum ve meyveler, amonyak, n�kleer reakt�r, hububat, anorganik kimyasallar, metal cevherleri, g�breler, a�a� ve ah�ap e�ya, ham postlar ve deriler, cam ve sentetik suni filementlerdir.

UKRAYNA�NIN �THALATI

Petrol ve do�algaz, elektrikli makine ve te�hizatlar, ila�lar, ta��tlar ve yedek par�alar�, t�t�n ve mamulleri, manyezit, manganez, plastikten mamul e�ya, mensucat, t�bbi alet ve cihazlar, seramik karolar, ambalaj malzemeleri, elektrik aksam� tuvalet k��d�, temizlik �r�nleri, sebze-meyve, �ay, eczac�l�k �r�nleri, boyalar, kozmetik �r�nleri, pamuk, mobilya, ayakkab� ve haz�r giyim e�yas�

�K�L� �L��K�LER

T�rkiye�den ald�� r�nler: Plastik e�yalar, Dokumac�l�k, elektrikli makina ve cihazlar, g�da ve kimya sanayi mamulleri, deri-k�sele mamulleri, in�aat ve otomotiv yan sanayi, ayakkab� ve tekstil yan sanayi, tekstil �r�nleri, kozmetik ve temizlik �r�nleri, t�t�n ve mamulleri, makine ve aksamlar�, motorlu kara ta��tlar�.

T�rkiye�ye satt�� r�nler: Demir, �elik, organik ve inorganik kimyasallar, a�a� ve ah�ap
e�ya, canl� hayvan, ya�l� tohum ve meyveler, mineral yak�tlar, dokumac�l�k mamulleri.

Anla�ma ve Protokoller

Ticaret ve Ekonomik ��birli�i Anla�mas� (1992-Ankara), �ifte Vergilendirmenin �nlenmesi Anla�mas�1996-Ankara), Yat�r�mlar�n Te�vik ve Korunmas� Anla�mas�(1996-Ankara), Uluslararas� Karayolu Ta��mac�l�� Anla�mas�(1996- Ankara), G�mr�k ��birli�i Anla�mas�(1996-Ankara), Karma Ekonomik Komisyon I. D�nem Protokol�(1996)

Ukrayna'da Halk�n Kat�l�m�

Sorumlu Kurumlar

Ukrayna'da k�y� alanlar�; ulusal, b�lgesel, belediye ve yerel olmak �zere, 4 farkl� yetki d�zeyinin denetimi alt�ndad�r. Ukrayna; BKAY'den sorumlu olan herhangi bir �zel devlet birimine sahip de�ildir. Genelde bu konudaki en b�y�k i�levi; Ukrayna Ekoloji ve Do�a Kaynaklar� Bakanl�� g�rmektedir. Bu Bakanl�k; k�y� alanlar� ile ilgilenmek i�in �zel bir birime (Devlet Karadeniz ve Azak Denizini Koruma Kurulu) sahiptir. Di�er birimler olarak; her bir idari b�lgede haz�r bulunan (yerel) 'Devlet Ekoloji ve Do�a Kaynaklar� Y�netim B�rolar�' g�sterilebilir (oblast). Bu �rg�tler; belirli bir k�y� alan�nda devletin �evre politikas�n� olu�turmaktan sorumludur.

K�y� alanlar� ile ilgilenen Sivil Toplum �rg�tleri (ST�); esas olarak b�y�k yerle�im merkezlerinde (�rne�in; Odesa, Nikolaev, Kherson, Sivastopol, Donetsk, vs..) bulunmaktad�r. Kiev ST�'nden bir�ok ilgili �al��ma grubu bulunmaktad�r. K�y� alanlar�nda, Ukrayna'da �yeleri bulunan �ok say�da uluslararas� �rg�t (�rne�in 'Wetlands International', EUCC, WWF, 'BirdLife International', IUCN, vs..) aktif durumda bulunmaktad�r. Bunlar, D�nya'daki (veya Avrupa'daki) do�a koruma yakla��m�n�n; yerel yetkililer, uzmanlar ve genel n�fus aras�nda pop�ler olmas�n� sa�lamaktad�r.

�rg�tl� olmayan halk ise; yerle�imlerine yak�n bir �evrede ekolojik olarak tehlikeli olan faaliyetlerin olmas� halinde veya; yerel, b�lgesel ya da ulusal d�zeydeki Sivil Toplum �rg�tleri taraf�ndan ger�ekle�tirilen halk eylemlerine kat�larak, seslerini duyurmaktad�rlar.

�rg�tl� olmayan halk; esas olarak �e�itli �ED i�lemleri ile BKAY s�recini etkileyebilir. Bu; halk�n karar-verme s�reci �zerindeki genel etkisinin en �nemli bile�enlerinden birisidir.

Yasal Mevzuat

BKAY ile ilgili sorunlar �zerinde do�rudan etkisi bulunan 2 yasa;

-�evre Koruma Yasas� (1992),

-Ekoloji Uzmanl�� Yasas� (1994).

Sonu� olarak, do�al kaynaklar veya peyzaj ile u�ra�an sanayi ve di�er giri�imciler; herhangi bir projeyi geli�tirmeden �nce bir �evresel Etki De�erlendirmesi (�ED) raporunu temin etmek durumundad�r. B�ylece BKAY; e�er s�zkonusu proje k�y� ile ilgiliyse, �ED s�recinde en �nemli konulardan birisi olmaktad�r. �ED dok�man�n�n haz�rlanmas� esnas�nda detayl� olarak �al��lan esas sorunlar a�a��daki �ekildedir:

�evresel �zellikler ve kalite,

Y�ksek de�erde biyolojik �e�itlilik ve �retkenlik alanlar�,

Ticari de�eri olan t�rler,

Farkl� seviyelerde kay�tl� olan t�rler,

Biyolojik �zelliklere dayal� olan faaliyetler �zerindeki mevsimlik k�s�tlamalar,

Koruma alanlar�,

Sahan�n sosyo-ekonomik �zellikleri,

K�y� alan�n�n geli�tirilmesindeki alternatifler.

Uygulama

Ukrayna'daki k�y� alanlar�nda halk�n kat�l�m� ve bilginin yay�lmas�; son 10 y�lda daha etkin olmaya ba�lam��t�r. Bu husus; t�m �lke genelinde ve �zellikle de Azak Denizi-Karadeniz k�y� alanlar� boyunca Sivil Toplum �rg�tlerinin (ST�) giderek artan rol�ne ba�l�d�r. Ayr�ca, �evresel Etki De�erlendirme (�ED) mevzuat�; �ED dok�man�n�n haz�rlanmas� s�ras�nda halk�n kat�l�m�n� gerektirmektedir.

�ED mevzuat�; incelenmekte olan proje �zerinde halk� bilgilendirmek ve proje hakk�nda onlar�n g�r��lerini almak i�in, �ED �al��malar� esnas�nda halk ile bir toplant� yap�lmas� gerekti�ini belirtmektedir. Bu a�amada e�er gerekli g�r�l�rse, proje teklifi revize edilir ve ba�ka bir halk toplant�s� d�zenlenir. Ancak uygulamada halk�n kat�l�m�; k�s�tl� kalmakta ve g�r��leri ise, devlet taraf�ndan genellikle yeterli d�zeyde dikkate al�nmamaktad�r. Ukrayna'daki ST�; k�y� alanlar�nda halk�n bilgilendirilmesi ve kat�l�m d�zeyini art�rmak i�in �nemli ve etkin bir rol oynamaktad�r. Ancak ST� halen; halk�n kat�l�m� ve uygulamalar� hakk�nda yetersiz bilgiye sahip bulunmaktad�r.

ST� DENEY�M�:

Ukrayna'daki Sivil Toplum �rg�tlerinin DNIESTER DELTA's�n�n Korunmas� �zerine 16 Y�ll�k Deneyimi
(Bir ST� �rne�i: Do�al Miraslar Fonu)

M.�.450 y�l�nda ilk defa b�y�k tarih�i olan Herodot, "DELTA" kavram�n�; Nil Nehrinin a��z k�sm�n�n Yunan Alfabesindeki "delta" harfini an�msatmas�ndan dolay� kullanm��t�r. Avrupa'daki 30'dan fazla nehir, toplam alan� 10.000 hektar� a�an b�ylesi deltalar� ortaya ��karm��t�r. Bunlardan biri de 'Dniester Delta's�d�r.

Akademisyen Vernadsky V.I., deltalar�; "can yele�i" olarak dikkate almaktad�r. ��nk� 'tropik orman ekosistemleri' ve 'mercan kayal�klar� ekosistemleri' ile kar��la�t�r�ld��nda; biyolojik �retkenli�i a��s�ndan olduk�a �nemli g�r�lmektedir.
Azak Denizi ve Karadeniz'in Ukrayna'ya ait olan k�y� alan�nda, RAMSAR S�zle�mesince koruma alt�na al�nan 19 adet uluslararas� �nemde sulak alan bulunmaktad�r. �o�unlu�u Odesa b�lgesinde bulunan bu sulak alanlar, Avrupa'n�n alt�n rezervleri olarak an�lmaktad�r. Bunlardan biri de 'Dniester Delta's�d�r.

Dniester Nehri; Karadeniz Havzas�n�n bir par�as�d�r.

Karadeniz; D�nya'n�n en b�y�k kapal� ve anoksik bir denizi olarak bilinmektedir. Karadeniz Havzas�, insan faaliyetlerinden kaynaklanan en a��r derecedeki etkilere maruz kalmaktad�r. ��nk� bu havzada ya�amakta olan 171 milyon ki�inin 10 milyonu, Dniester Nehri havzas�nda bulunmaktad�r. Karadeniz k�y�lar�; yaz sezonunda 40 milyon ki�iye kadar ula�an �nemli bir turistik aland�r. Karadeniz 1992'ye dek, herhangi bir ortak politika veya yasal bir rejim taraf�ndan korunmam��t�r. Yak�n bir zamanda ise, 6 adet �lkenin �evre bakanl�klar�nca kabul edilmi� olan bir politika (Odesa Deklarasyonu, Nisan 1993) ile; �evresel de�erlendirmelerin iyile�tirilmesi, kirleticilerin izlenmesi ve 'canl� do�al kaynaklar�n restorasyonu, korunmas� ve idaresi i�in kapsaml� ve koordineli planlar�n geli�tirilmesi' ama�lanm��t�r.

Karadeniz; 461 000 km2 y�zey alan� ve ortalama derinli�i 1240 m. olan bir denizdir. Alan�n�n yakla��k %25'i ise, 200 m.'den daha az derinlikli 'kuzeybat� k�ta sahanl��' ile kapl�d�r. Bu kuzeybat� alan�na, en b�y�k nehirler (Danube, Dnepr, Dniester ve Yuzhnyy Bug) bo�al�m yapmaktad�r. Karadeniz; di�er (Akdeniz, Ege,..) denizlere yaln�zca �stanbul Bo�az�, Marmara Denizi ve �anakkale Bo�az� yoluyla sa�lanan bir ba�lant�ya sahiptir. Bu ba�lant�; s�� (50 m.) ve dard�r. Akdeniz'den tuzlu deniz suyunun giri�i; Karadeniz'den y�zey sular�n�n ��k�� ile kar��lanmaktad�r.

Karadeniz'e giri� yapan bu iki kaynakla birlikte, y�zeyde kalan temizsu ile derinlerdeki daha yo�un �zellikteki su; bir 'tabakala�ma' ortaya ��karmaktad�r. Yo�unluk fark�n�n varl�� ve d��ey ak�mlar�n olmamas�; bu iki su tabakas�n�n birbiri ile kar��mas�n� ve bunu izleyen y�zeyden-diplere do�ru bir oksijen aktar�m�n� engellemektedir. Organik maddelerin bozunmas� ile birlikte, 150-200 metreden daha derinlerde Karadeniz'i kal�c� olarak anoksik (oksijensiz) b�rakmakta ve toplam su hacminin %90 oran� ise anoksik olmaktad�r. Bu ko�ullarla birlikte, nitratlarda ve �zellikle s�lfatlarda bol olarak bulunan oksijeni kullanarak, organik maddelerin daha fazla bozunmas�na neden olunmaktad�r. Bu 'kimyasal indirgenme tepkimesi' ise; 'hidrojen s�lfat'�n olu�umu ile sonu�lanmaktad�r.

Karadeniz'e nehirler ve atmosfer yoluyla verilmekte olan besin y�k�, muhtemelen fosfatl� deterjanlar�n geni� �apl� kullan�m� ve yo�un tar�m�n bir sonucu olarak son y�llarda kayda de�er bir �l��de artmaktad�r. Karadeniz'e giren azotun %65'i nehirler yoluyla gelmekte olup, bunun %10 oran�ndaki miktar� ise sadece Dniester Nehrinden kaynaklanmaktad�r. Tar�m (%31) ve evsel at�ksular (%26) ise, en b�y�k kirletici katk�ya sahiptir. Di�er �nemli kirleticiler, atmosferik (%19) ve sanayi (%17) kaynakl�d�r. Birbirinden farkl� kirletici kaynaklar hakk�ndaki veriler olduk�a k�s�tl� oldu�undan; verilen bu % de�erleri yakla��k bir tahmin olabilmektedir.

Sulak Alanlar�n �nemi:

Dniester Nehri; 1350 km uzunlu�unda olup, 550 km.'si Moldova'da yer almaktad�r. Nehir; 322 m3/sn ortalama debiye sahip olup, y�lda 3-11 defa ta�k�nlara yol a�maktad�r. Bu nehir; ekosistemin tamam�n�n i�levinde anahtar bir rol oynayan fakt�rd�r. Dniester sulak alan�; Karadeniz b�lgesinde hi� dokunulmam�� (insan etkisi olmam��) bir 'sulak alan ekosistemi'ni temsil etmektedir. Bu sulak alan; geni� �aptaki sazl�k alanlar, temizsulara sahip olan g�ller, nehir k�y�s� �zelli�ini ta��yan ormanlar, liman, ta�k�n sahalar� (al�vyonal d�zl�kler), batakl�klar, batakl�k meralar�, bir�ok nadir bulunan ve nesli t�kenme tehlikesi alt�nda bulunan t�rleri kapsamaktad�r.

Dniester Nehri Deltas�; Ukrayna'n�n Karadeniz k�y�lar�ndaki tek ekolojik sistemidir. Delta ekosisteminde; bir�ok kanal, g�l, ta�k�n alan� orman� (al�vyonal d�zl�klerdeki bitki �rt�s�), g�zal�c� yaban flora ve faunas�, �al��kan insanlar� ve zengin tar�m� ile birlikte temizsulara sahip olan sulak alanlar bulunmaktad�r.

Movdova'ya ait olan 'Yukar� Delta'; uygulamada �slah edilmi� ve ekilebilir topra�a d�n��t�r�lm��t�r. Ukrayna taraf�ndaki 'A�a�� Delta' ise; 220 km.'den daha fazla bir sahay� kaplamakta olan Karadeniz b�lgesindeki en b�y�k sulak alanlardan biri konumundad�r. Sonsuz (hi� bitmeyen) kanallar, Beloye, Tudorovo, Putrino, Pisarskoye, Krugloye, Dragan gibi g�llerin onlarcas�, �l�ml� ve rahat bir iklimle bitki ve hayvan topluluklar� i�in benzersiz ko�ullar yaratmaktad�rlar. Dniester Havzas�nda mevcut olan ekosistem birimlerinin (bile�enlerinin) t�m�; deniz ta��tlar�n�n Dniester i�mesuyunu etkiledi�i ve buradan t�m D�nya'ya yay�ld�� bir konumda olup, geni� bir k�lt�r merkezi olan Odesa kentinden 30 km. uzaktad�r.

Dniester Deltas� ve i�indeki yaban hayat�; Amazon Nehrinin geni�li�ine ula�an bir yap� ile, tam olarak bir 'cazibe merkezi' olu�turmaktad�r. Ancak Delta; do�adaki her bir g�zel ve narin yarat�k gibi, �zen g�sterilmeye ve ilgilenilmeye gerek duymaktad�r. Bu ilgi; sadece h�k�metler taraf�ndan de�il, Delta'y� ziyaret eden ve Delta'n�n b�y�leyici g�zelli�inden etkilenen her birey taraf�ndan da g�sterilmelidir.

Dniester Deltas� Sulak Alan De�erleri:

Dniester Deltas� Sulak Alan�; kara ve su aras�nda bir ge�im konumu sergilemesi a��s�ndan �nemlidir. Bu ekosistemin fiziksel, kimyasal ve biyolojik bile�enleri aras�ndaki mevcut ekolojik etkile�imler; insan topluluklar� i�in �nemli olan 'sosyo-k�lt�rel, ekonomik ve ekolojik de�erler' olarak an�lan mal ve hizmetleri �retmektedir.

Sosyo-k�lt�rel De�erler:

Dniester Deltas�nda farkl� sosyo-k�lt�rel de�erler bulunmaktad�r:

Rekreasyonel:

Bir sulak alan�n rekreasyonel par�as�; halka a��k olup, ziyaretler, k�smen organize edilmi�tir: rekreasyonel avc�l�k ve bal�k��l�k, kay�kla gezinti, ku� g�zlemcili�i.

E�itsel:

Dniester Deltas� yerel ve b�lgesel sivil toplum �rg�tlerinin yaban hayat�n� koruma kollar� taraf�ndan, �evresel e�itim ve halk�n do�an�n korunmas� konusunda bilgilendirilmesi i�in bir �rnek olarak kullan�lmaktad�r.

Tarihsel:

�a�lar boyunca Dniester Delta b�lgesi, farkl� orijinlerden ve milletlerden olan insanlara cazip gelmi� ve onlar�n ge�imini temin etmi�tir.
Dniester Deltas�, Dniester Hali�'i (Dniester Nehrinin a��z k�sm�) ve kom�u b�lgeler; Karadeniz b�lgesinin antik ve efsanevi bir sahalar�d�r.

Belgorod-Dnestrovky kasabas�, Ukrayna'n�n en ye�il ve g�zel kasabas� olup, 2500 y�l �nce burada kurulmu�tur. D�nyadaki en eski 10 �ehirden biri olan bu kasaba, y�zy�llar boyunca tarihinde bir�ok dile ait 12 farkl� yer ismine sahip olup, bunlardan en k�kl� olan� ise ('Bely'; beyaz) korumu�tur.

En �arp�c� an�tlardan biri ise, M.S. 14.-15. y�zy�llarda Slavlar taraf�ndan Dniester Halicinin hemen yan�nda in�aa edilen bir hisard�r. Bu, su anda binlerce insani kendine �eken, en de�erli tarihi ve mimari bir an�tt�r.

Bu b�lgenin k�lt�rel miras� olarak, y�zy�llarca s�ren bir adet olan sazl�klar�n bi�ilmesi, �at�lar�n �rt�s� ve �it malzemesi olarak kullan�lmas� gelene�i; yakacak odun olarak de�erlendirilmesi kadar yayg�nd�r. 1794'te kurulan Odesa kentindeki �o�u ev, Delta'daki sazl�klar kullan�larak in�aa edilmi�tir. Bu sazl�klar ayr�ca, D�nya �ap�nda �nl� olan Odesa Opera Evi'nin in�aat� esnas�nda da kullan�lm��t�r.

��mlek�ilik ve sazlarla yap�lan �rmecilik (sepet�ilik) ayr�ca, �arap��l�k kadar yayg�n bir tarihe sahiptir. Bunlar, �svi�reli-Frans�zlar taraf�ndan 19. y�zy�l ba�lar�nda kullan�lm��t�r.

Ekonomik De�erler:

Bu de�erler, 2 farkl� alt-s�n�fa ayr�l�r:

�retici De�erleri:

Tar�m, a��k deniz bal�k��l��, bal�k �iftlikleri ve ormanc�l�k.

T�ketici De�erleri:

Bal�k��l�k, yakacak odun kesimi, s��r otlatma, sazl�k kesimi ve avc�l�k.

Ekolojik De�erler:

Dniester sulak alanlar�; farkl� hidrolojik, besin ve tuzluluk rejimlerine uyum g�steren tek b�lge olmaktad�r. Sulak alanlar, erozyonu �nlemekte ve su kalitesini s�rd�rmekte �nemli bir rol oynamaktad�r. Bunlar; nadir bulunan ve tehlike alt�ndaki t�rler ile �zellikle ku�lar i�in bir 'bar�nak' olmakla olduk�a �retken bir habitat �e�itlili�i sa�lamaktad�r.

Co�rafik olarak Dniester Delta's�n�n, ku�lar�n Pontik g�� yolu �zerinde konumlu oldu�u bilinmektedir. Ukrayna'n�n t�m ku� t�rlerinin %90'�na ula�an bir oranda g�zlenen ve 300'den fazla ku� t�r�ne, y�l�n t�m mevsimlerinde buradaki sulak alanlarda ve k�y� b�lgelerinde rastlanmaktad�r. Ku�lar, y�ll�k hayat d�ng�lerini sonland�rmak i�in, bir�ok farkl� sulak alan� kullanabilirler. Sadece bir t�r veya ayn� t�rler, farkl� habitatlar� kullan�rken tam tersine; farkl� t�rler sadece bir tek veya ayn� habitat� kullanmaktad�r. Bu durum, sulak alanlar ekosisteminin yap�sal ve i�levsel bile�enleri ile, �o�u ku� t�rleri aras�nda d��ey ve yatay bir ba��ml�l��a neden olmaktad�r.

Ku� t�rleri ailesi olarak 'Pelicanidae', 'Phalacrocoridae', 'Ardeidae', 'Ciconiidae', 'Threskiornithidae', 'Charadriidae', 'Laridae', 'Anatidae', 'Rallidae', 'Gruidae'; t�m hayat d�ng�leri esnas�ndaki mola (konaklama) zamanlar�nda bu habitatlarda ya�amaktad�r. Buradan ��kar�labilecek esas sonu�lardan biri ise; Dniester Deltas�nda g��men ku�lar�n zengin t�r �e�itlili�ini korumak olmal�d�r. �o�unlukla, bir do�al biyotop olan t�m habitat �e�itlili�ini korumak bir gerekliliktir. Bununla birlikte, bal�k �retme �iftlikleri ve tar�msal alanlar gibi yapay b�lgelerde ise ku�lar, insan faaliyetlerinden korunmamaktad�rlar. Buralarda ku�lar, �rkmekte ve tar�msal hasad� korumak isteyen insanlar�n kulland�� silahlarla vurulmaktad�rlar. Vurma izni sadece, �o�u kez s�radan (bol bulunan) 'karabatak', 'mart�' ve '�rdek' gibi t�rlerle s�n�rl� kalmamakta ve nadir bulunan t�rleri de kapsamaktad�r. Bu husus; g��men ku�lar�n bu b�lgede koruma alt�na al�nmas� gere�ini a��klamaktad�r.

Dniester Delta's�ndaki yayg�n habitat a��; 100'den fazla ku� t�r�ne su-alt� kulu�ka yuvalar� i�in bir alan sa�lamaktad�r. Bu habitat i�inde bar�nan 'Ardeidae', 'Threskiornithidae', 'Anatidae' ve 'Rallidae' gibi �o�u t�rler; sazl�klar i�inde yuva yaparlar. Uluslararas� bir stat� veren ve do�al kaynaklar�n korunmas� ile idaresi i�in �nlemler alan Ramsar S�zle�mesinde; t�m bu habitatlar s�n�fland�r�lm��t�r.

Dniester Delta's�ndaki k��lar; �l�man ve deniz iklimi �eklinde olup, buzlar�n ��z�lmesi ve hafif don olaylar� ile birlikte, s�f�r�n alt�na ve �st�ne kayan, olduk�a a��r� de�i�ken bir s�cakl�k aral�� ile ya�anmaktad�r. Bununla birlikte belirli y�llarda, 1995-1997, 1999-2000, 2002-2003 k�� sezonlar�nda Delta'n�n neredeyse t�m� kar ile �rt�lm�� olup, sulak alanlarsa buz ile kaplanm��t�r. Sadece birka� tuzlu (sodal�) su ortam� (habitat�) ve deniz k�y�s�, k�� sezonunda su-alt� kulu�ka yuvalar�na uygun iklim ko�ullar� sa�lam��t�r.

Biyotoplar�n �e�itlili�i; �l�man k�� iklimi ve verimli d�zl�klerin t�m� de; �o�u t�rleri Avrupa'dan Dniester Delta's�na k��lama i�in �ekmektedir. Bu ba�lamda 'Anatidae' t�r�, en fazla say�da g�� edenler aras�nda yer almakta olup, baz� y�llarda ise toplam 30.000-50.000 adede ula�abilmi�tir. Dniestrovsky liman�; ku�lar�n beslendi�i, dinlendi�i ve geceledi�i bir mevki olmaktad�r. Bununla birlikte 'kaz' t�r�, beslenmek i�in tar�msal alanlar� tercih etmektedir. Baz� y�llarda Dniester Delta's�ndaki 'k�� sezonu t�rleri' i�in, bu grup en karakteristik olan�d�r. Bunlar k�� bu�daygillerinin taze filizleriyle beslendi�i i�in; hasat koruma �nlemlerinden etkilenmektedirler.

Dniester Delta's�ndaki sulak alanlarda, 5 adet 'kaz' t�r� bulunmaktad�r ('Anser fabalis', 'Anser erythropus', 'Anser anser', 'Rufibrenta ruficollis', 'Anser albifrons'). 'Anser albifrons' ise, en �ok say�da bulunan bir kaz t�r� olup, k�� mevsiminde say�lar� 30.000'i a�maktad�r. Bunlar, k��n, bu�day tarlalar�nda beslenmektedir.

Rusya �zerinden yuva yapacaklar� yerlere u�an 'Rufibrenta ruficollis' t�r�; 'Anser albifrons' t�r� ile birlikte kar��m�� s�r�ler halinde bulunurlar. Ocak 2001'de Dniester Delta's�nda gecelemek amac�yla konaklad�klar� ve do�al k�y� habitatlar� ile �iftliklerde beslendikleri anlarda, bu t�r�n azami birey toplam say�s� 12.000 adet olarak g�zlenmi�tir.

B�ylece Dniester Delta's�; �ok �nemli bir ekolojik koridor (ge�it) olmaktad�r. 2000 y�l�nda Ukrayna Parlamentosu, Ukrayna'daki 'ekolojik a�' ile ilgili bir yasay� kabul etmi�tir. Bu yasa; Dniester Delta's�n�n, 'Dniester Havzas�'n�n Eko-koridoru' i�in ve 'Azak Denizi-Karadeniz K�y�sal Eko-koridoru' i�in �ok �nemli oldu�u hususunu deklare etmi�tir. Bu; Avrupa'daki ECONET (ekolojik a�) i�in �nemli bir saha olmaktad�r.

Gelecekteki Geli�meler

Ukrayna'da BKAY s�recindeki Halk�n Kat�l�m�'n� geli�tirmek i�in, a�a��daki hususlar dikkate al�nmal�d�r:

Halk�n kat�l�m�n�n �nemi ve sa�lad�� kazan�lar� hakk�nda genel bir bilgi eksikli�i vard�r;

Ukrayna'daki ekonomik kriz; do�an�n korunmas�n� da i�eren hemen t�m faaliyet t�rlerinin finanse edilmesinde yetersizliklere yol a�maktad�r;

dairelerin, kurumlar�n, i�adamlar�n�n ve bireylerin " do�a-dostu " idari y�ntemleri ve tabiat kullan�m�n� zorlay�c� nitelikte g��lendirilmi� yasalar�n yoklu�u;

halk�n i�inde " ekolojik " davran�� gelene�inin olmamas�;

okullarda bu konuda bir ekolojik e�itim verilmemesi;

BKAY kat�l�mc�lar�n�n, nas�l ve nereye dahil olacaklar� hakk�nda bilgilerinin olmamas�.

Sivil Toplum �rg�tlerinin (ST�) Protestolar�:

1985 y�l�nda b�y�k bir ekolojik de�er olan bu Delta'y� korumak i�in; bir 'milli do�a park�' kurma fikriyle Do�al Miraslar Fonu olarak ise ba�lanm��t�. 3 y�l �nce de Dniester Nehrinin 700 km. memba�nda b�y�k bir baraj (Dniestrovskaya Hidro-elektrik Santrali) in�aa edilmi�ti. Bu santral i�letilmeye
ba�land��nda, t�m derelerin kurumaya ba�lad�� g�zlenmi�ti. Buralarda, bir�ok ku� t�r� ise olduk�a nadir g�r�l�r olmu�tu. 1986 y�l�nda Delta'n�n bir sembol� olan 'Glossy Ibis'; buradan g�� etmi� ve tekrar �remedi�i g�zlenmi�ti.

Bu ku�lar, ayr�ca bu deltan�n ekolojik g�stergeleri olup, �evre korumac�lar�n bir eylem yapmas� i�in iyi bir vesile olmu�tu. ST� �yeleri ile birlikte, G�� Santralinin i�letimini de�i�tirmek ve bir koruma alan� kurmak i�in, bilimsel dergiler ve gazeteler yoluyla Dniester Delta's�n�n biyo�e�itlilik a��s�ndan �nemli oldu�una dair bilgi yayma �al��mas� Do�al Miraslar Fonu taraf�ndan ba�lat�lm��t�. 1987 y�l�nda ise bir�ok �evre korumac� meslekta� taraf�ndan, Ukrayna'daki ilk ST� kurulusu organize edilmi�ti.

B�ylece k�y� alan�ndaki ve �zellikle de Dniester Havzas�ndaki bir�ok �evresel sorun i�in protestolarda bulunulmu�tu. Buna �nemli bir �rnek ise; 1989 y�l�nda Dniester Nehrindeki kum ��karma hafriyat�n�n durdurulmas�d�r. Moldavyal� bir �irketin yasal olmayan (izin al�nmam�� olan) t�m faaliyetleri durdurulmu�tu.

Bu �irket, Dniester Nehrinin Moldova'daki k�sm�nda nehir i�inden kum-�ak�l ��karmakta, toplamakta ve b�t�n malzemeyi bu nehrin Ukrayna k�sm�nda depolay�p satmaktayd�. Bir haftal�k bir u�ra�� sonras�nda, nehir dibinden kum-�ak�l ��karma i�lemi tamamen durdurulmu�tu. Ukrayna'daki bir ST� i�in; b�ylesi b�y�k bir faaliyetin y�nlendirilmesi, ilk kez ger�eklesen sivil toplum eylemi olmaktayd�.

1989 y�l�nda sulak alanlar�n 'Avrupa'daki �nemli Ku� Sahalar�' listesine uluslararas� seviyede dahil edilmesi �nerilmi�ti.
Ekolojik E�itim ve Bilin�lendirme:

1987 y�l�ndan bu yana, Delta'daki durumu izlemek, biyo�e�itlilik ve sulak alanlar� bir b�t�n olarak korumak i�in �nlemler almak amac�yla, y�ll�k olarak �evre gezileri d�zenlenmi�ti.

Ayn� zamanda, �ocuklara y�nelik �evre gezileri de ger�ekle�tirilmi�ti. �ocuklar ve ��retmenlerle birlikte k�ylerde yerel yay�nlar yap�lm��t�.
B�ylece ��retmenler de yap�lan i�leri ��renerek, okullardaki biyoloji e�itim sistemlerini geli�tirmi�lerdi.

Daha sonra ise �al��malar; Ukrayna, Moldova ve Transdnistria ile di�er �lkelerin de (Russia, Byelorussia..) dahil oldu�u ve Delta'y� i�ine alan t�m �lkelerin okullar�n�n ve �ocuklar�n�n yer ald�� s�n�r-�tesi seviyeye ��kar�lm��t�. B�ylece 1700 ki�inin �zerinde bir �evreci, do�al hayatin bir�ok ilgin� yanlar�n�n ke�fedildi�i ve geli�tirildi�i bu �al��mada yer alm�� olmaktayd�. Bu ise; �ocuklar�n �evresel e�itimi, ebeveyn ile i�birli�i ve idare ile ileti�im i�in bir ba�lang�� olarak �nemliydi.

Burada, �ocuklar i�in �zel bir e�itim program� kullan�lm��t�. S�rekli olarak sulak alanlarla ilgili �e�itli yard�m faaliyetlerinde (do�al alanlar�n ��plerden ve kanallar�n kum ve �amurdan ar�nd�r�lmas�) bulunulmu�tu.

Bu faaliyetlerin Afrika-Asya-Avrupa k�talar�ndaki sembol�; 'Glossy Ibis' ku� t�r� olmu�tu. Bu t�r; Dniester Delta's� i�in kilit �nemde olup, 500-1000
�ift yuvalama yapmakta ve Akdeniz'den Afrika'ya g�� etmektedir.

Bu zaman zarf�nda, yerel topluluklarla (y�resel halk, do�a kullan�c�lar� ve yerel yetkililerle) iyi bir ileti�im ve i�birli�i temin edilmi�ti. Hep birlikte
a�a�lar dikilmi�, baz� alanlar ��pten ar�nd�r�lm��, �ocuklar�n ula�abildi�i �evresel merkezlerde bilgilendirme yap�lm��, ekip halinde �al��lm��,
g�r��ler payla��lm�� ve yeni (gen�) fikirler ortaya at�lm��t�.

Koruma Alan�n�n Kurulmas�:

Dniester Delta's�n�n �ok geni� bir tarih�esi bulunmaktad�r. Ancak i�lerinde en belirgin olanlar� ise; 2500 y�l �nceki Yunan d�neminden kalanlard�r.
Antik zamanlardan bu yana Dniester; ola�an�st� do�as� ve zengin do�al kaynaklar� ile, �nsano�lunu daima �a��rtan bir b�lge olmu�tur. Bu bak��
a��s�yla, zengin bir biyo�e�itlili�e sahip olan zengin bir ekosistem olarak korunmas� gerekti�i anla��lm��t�. ��nk� Delta; insanlar i�in olduk�a
�ekici olmu�, insanlara t�m imkanlar�n� her zaman kullanma �ans� vermekteydi.

Delta'daki kesin bir koruma alt�nda bulunan milli park sahas� hari� olmak �zere bu b�lge; rekreasyon ve eko-turizm gibi herhangi bir s�rd�r�lebilir i
� kolu (sekt�r) i�in kullan�lmaktad�r. Milli Park kurmak i�in di�er �nemli bir fakt�r ise; Dniester Delta's�n�n 1.000.000 ki�ilik Odesa kentine sadece
30 km. mesafede bulunmas�d�r.

Park kurmak i�in ilk ad�m, olduk�a g�� ko�ullarda at�lm��t�. �lk olarak g��l� ve iyi organize olmu� bal�k��lardan ve avc�l�k derneklerinden b�y�k
�apta protestolar ve diren�le kar��la��lm��t�. Elbette zengin bir do�al kaynak olarak bir deltan�n nimetlerinden yararlanmakta olan ka�ak avc�lar�n
bulunmas� beklenmeliydi. Bunlar, park kurma fikrine kar�� km��lar ve sorumlu yetkililerle ba�lant�lar kurmu�lard�.

Rusya'n�n, birle�ik devletler (USSR) d�nemindeki yasalar� alt�nda bir 'milli park' kurmak i�in; sulak alanlardaki mevcut ekonomik ��karlar� ortadan
kald�rmak, zengin ekonomik alternatifler geli�tirip ortaya koymakla m�mk�n olabilirdi. Bu halde, resmi yollardan bir park kurmak olduk�a g��t�.
Do�al rezervin korunmas� resmi olarak kolayd�, ancak bu koruma alan�n�n stat�s�; y�re halk�n�n herhangi bir faaliyette bulunmas�n�
yasaklad��ndan dolay�, g��l� bir koruma alt�nda oldu�u bilinmekteydi.

Yine de, gereken t�m belgeler derlenerek, bilimsel dok�manlar haz�rland�. B�ylece, gelecekte kurulabilecek bir 'milli park'a do�ru bir ilk ad�m
olmak �zere; do�al bir rezerv kurmak amac�yla �al��malara ba�lanm�� olmaktayd�. Bu zaman zarf�nda, Avrupa Do�a Kurumu'ndan
("Euronature") destek al�nm��t�. Sulak alanlar i�in bir sembolik resim olarak 'Glossy Ibis' konulu bir amblem yay�nlanm��, y�re halk�na ve
yetkililere Dniester Deltas� hakk�nda bro��rler (el ilanlar�) da��t�lm��t�. Sonu�ta bu �al��malar, olduk�a yararl� olmu�tu.

Bir do�a rezervini ard��k ad�mlar olarak organize etmek gibi g�� bir �al��ma, 8 y�ll�k bir zaman� alm��t�. 1993 y�l�nda 7620 hektarl�k bir koruma
alan�, Dniester Deltas�nda kurulmu�tu ("Dnestrovskie plavny" - Delta'n�n sulak alan rezervi).

Bundan sonra art�k milli park i�in �al��malara ba�lanm��t�.

1994 y�l�nda Ukrayna'n�n ilk devlet ba�kan�; Dniester Deltas�n� da kapsayan t�m �nemli do�a rezervlerinin, yak�n bir gelecekte koruma alan�
olarak belirlenmesine y�nelik yeterince ilgilenmemi�ti. Birka� y�l boyunca y�re halk� ve �ocuklarla; EUCC, Kiev'deki Hollanda B�y�kel�ili�i, Soros
Vakf�, ISAR taraf�ndan temin edilen farkl� e�itim programlar� yoluyla �al��lm�� ve ekip olarak Dniester Deltas�n�n bir 'milli park' olarak korunmas�
hedefi g�zetilmi�ti.

1996 y�l�nda Ukrayna Parlamentosu, Ramsar S�zle�mesini kabul etmi�ti. Dniester Deltas� ise bu S�zle�menin, 'Uluslararas� �nemdeki Sulak
Alanlar' listesine dahil edilmi�ti.

EECONET Eylem Fonu (EECONET Action fund) dolay�s�yla, Dniester Deltas� civar�ndaki (yerel) k�ylerin belediye ba�kanlar� i�in Ukrayna'daki ilk
Milli Park olan Karpatskiy'e bir �evre gezisi d�zenlenmi�ti. 1980 y�l�ndaki bu gezi �ok �nemliydi. ��nk� bu gezi sonras�nda belediye ba�kanlar�,
bu Park�n yerel topluluklar i�in �nemini ger�ekten anlam��t�. Geri d�nd�klerinde ise yerel meclislerde olumlu geli�meler ya�anm�� ancak,
tamamen ba�ar�ya ula��lamam��t�. Bir park kurmak i�in, daha �ok eylem ve �aba gerekti�i g�r�lmekteydi.

1997-2000 y�llar� boyunca, EPCEM (Hollanda'da ��renciler i�in �evre Program�) ile Dniester Deltas�nda bir milli park kurma fikriyle ilgili olarak,
y�re halk�n�n g�r�s�n� ara�t�rmak i�in birlikte �al��lm��t�. Bu ara�t�rma ise, olduk�a ba�ar�l� ge�mi� olup, elde edilen sonu�lar ekibi daha
ger�ek�i kararlara y�nlendirmi�ti.

2001 y�l�nda yerel yetkililerle yap�lan bir�ok toplant� ile, mevcut �al��man�n s�rd�r�lmesi ve nihai olarak 2002 y�l�nda milli park�n kurulmas�
ama�lanm��t�. Yerel belediye ba�kanlar� ve yerel meclislerin �yeleri, Danube biyosfer rezervini ziyaret etmi�lerdi. Bu ki�ilerin; bir koruma alan�n�n
nas�l bir i�lev g�rd��, yerel halk�n b�ylesi bir rezervde nas�l ya�ad�� ve t�m sorunlar�n� nas�l ��zd�� konusunda e�itilmeleri ama�lanm��t�. Bu
e�itim gezisi, k�smen EECONET Eylem Fonu'ndan destek g�rm��t�.

Son olarak 2001 y�l�nda, Belyaevsky b�lgesi i�in bir 'milli park' kurulmas� karar� al�nm��t�. Birka� ay �nce de di�er 2 b�lgede (Belgorod-
Dniestrovvsky ve Ovidiopol) ayn� kararlar kabul edilmi�ti. 11 Ocak 2002 tarihinde Odesa �l�e Konseyi; 21.400 hektarl�k bir alanda 'milli park'
kurulmas� karar�n� alm��t�.

Bug�n ise, Ukrayna Ekoloji ve Do�al Kaynaklar Bakanl��; Ukrayna devlet ba�kan�n�n Dniester Deltas�n� milli park yapacak yasay� kabul etmesi
talebini i�eren t�m belgeleri derlemi� bulunmaktayd�. T�m bunlar, 16 y�ll�k halk kat�l�ml� �abalar�n Dniester Deltas� �zerindeki sonu�lar� olarak
g�r�lmelidir. Ba�lang��ta artan protestolar, i�birli�i ve geli�me ile sonu�lanm��t�.

Sulak Alanlar�n Restorasyon Gere�i ve Amac�:

Bilindi�i �zere, uzun bir d�nem boyunca antropojenik (yapay) bask�lar�n, nehir ve �zellikle Delta k�sm�nda ortaya ��kmas�, bu b�lgede radikal
(a��r�) de�i�imlere neden olmu�tu. Delta g�llerindeki �amur seviyesinin y�kselmesiyle olu�an toprak erozyonu; nehir k�y�s�ndaki ta�k�n
sahalar�n�n (al�vyonal; ��keltili d�zl�klerin - floodplain) hidrolojik d�ng�s�n� de�i�tiren ve sulak alanlar�n ekolojik kapasitesini d��ren, �o�u
g�l�n su seviyesini kritik bir derinli�e indiren, baz�lar�n� da 2,0-2,5 m. kal�nl��a ula�an siltli �amurla dolduran ve sulak alanlar�n kendi par�alar�
aras�ndaki verimli de�i�imi (kaynak takas�n�) durduran en belirgin d�n��mlerden biridir. Bunlar ve bu gibi bir�ok yerel ve yapay i�levsel
d�n��mler, Delta'daki ekolojik potansiyelin azalmas� ile sonu�lanm�� ve art�k bu sulak alan ekosistemi i�in zaman kalmam��t�r.

Delta'n�n yerel radikal d�n��mleri aras�nda, her�eyden �nce insan eliyle bal�k �retimi (k�lt�r bal�k��l��) ve tar�msal ihtiya�lar i�in drenaj
tesviyesinin (drainage smoother) gerekli oldu�una dikkat edilmelidir. Drenaj, 50 y�ll�k ya�� periyodu i�in yap�l�r. Bununla birlikte en a��r s�re�;
60. y�l sonu ile 70. y�l bas�nda g�zlenir. Bu zamanda Ukrayna ve Moldova b�lgelerindeki Dniester Deltas� drene edilir (ta�k�n sular� uzakla�t�r�l�r)
ve ta�k�n koruma yap�lar� (seddeler - dike) kullan�larak 8.000 hektardan fazla tesviye edilmi� arazi korunabilir. (%80 oran� tamamen de�i�tirilmi�
olan) sulak alan par�as�, Moldova b�lgesinde do�al d�ng�den ��kar�lm�� ve halihaz�rdaki uygulamada, bu �lke s�n�rlar� dahilindeki t�m sulak
alanlar, �iftlik arazilerine ve bal�k �retme havuzlar�na d�n��t�r�lm��t�r.

Dniester Deltas�'n�n en �nemli sorunu; Dniester Nehri suyunun, sazl�klara ve �ay�rlara eri�imindeki yetersizliktir. Nehre paralel olarak in�aa
edilen ve Dniester Deltas� boyunca mevcut olan anayol; sulak alanlar� Nehir suyundan ay�r�p uzakla�t�rmakta, suyun bu alanlara eri�im yolunu
kesmektedir (yapay e�ik sorunu). Dniester Nehri ile sulak alanlar�n ba�lant�s�, Moldova'n�n tar�msal sahalar�ndaki seddeler ile kesilmi�
durumdad�r. Bu durum ayr�ca, anayol �zerindeki ta�k�n seviyesini y�kseltmekte ve b�ylece yol i�letme maliyetlerini de art�rmaktad�r.

Ukrayna-Moldova Ortak Su Y�netim Projesi; sulak alanlar�n tekrar Nehir suyu ile beslenmesini sa�lam��t�r. Proje; sulak alan�n Moldova taraf�nda
uygulanm�� olup, bunun do�al etkileri ise ancak Dniester Deltas�'n�n Ukrayna k�sm�nda g�zlenmektedir.

Di�er bir sulak alan restorasyon projesi ise; ge�mi� y�llarda bozulmu� olan sulak alan�n ilave iki par�as�ndaki ekolojik ko�ullar� geli�tirmekle i
ilgilidir. Projenin hedefi; seddelerle ta�k�n yollar�n� keserek, k��k dereleri temizleyerek ve do�al ba�lant�lar� �slah ederek, Nehir ve Sulak Alanlar
aras�ndaki yeterli su de�i�imini (takas�n�) d�zenlemektir.

EECONET Eylem Fonu (EAF); bahsedilen t�m sulak alan restorasyon projelerini desteklemektedir. "Ecobridje", "Living lakes" ve "Birds oasis" i
isimli bu projeler; 1999-2001 y�llar� aras�nda ger�ekle�tirilmi�tir.

Islah edilmi� sulak alanlar�n ta�k�n alt�nda kalmas� sonras�nda, en zengin �ay�r ekosistemlerinin harcanmas� pahas�na, ekolojik kapasitesini olduk�a h�zl� art�rm��t�r. Buralarda, bal�klar�n do�al ortamda yumurtlamas� desteklenmi�, g�� ve yuvalanma sezonu esnas�nda su-alt� kulu�ka ile �reyen t�rlerin beslenmesi garanti alt�na al�nm��t�r.

B�ylece, bug�nlerde bozulmu� olan sulak alanlar�n yeniden canland�r�lmas� (do�al ortam�na yeniden kavu�turulmas�); sulak alanlar�n etkinli�inin
art�r�lmas�nda, Ukrayna'daki Dniester Nehrinin a�a�� k�sm�ndaki biyolojik �e�itlili�in tekrar �retilmesinde ve korunmas�nda en b�y�k mekanizmalardan biridir. Bu restore edilen b�lge, Ukrayna ve Moldova i�in ilk defa yap�lan bir �al��ma olmaktad�r. Bu b�lge; restorasyon kapsam�ndaki

- 'Ka��k-gaga' (spoonbill; 'Anas clypeata')',

- 'Parlak Bal�k��l' ('Glossy Ibis'),

- 'C�ce Karabatak' (Pygmy Cormorant),

- 'Beyaz Pelikan', ve

- 'B�y�k Bal�k��l' ('Great Egret')

t�rleri i�in b�y�k bir beslenme ve �reme alan�d�r. Burada ayr�ca, ana yolun i�letme maliyetlerinin azalmas� nedeniyle, ekonomik bir kazan� ortaya
��kmaktad�r. Di�er taraftan da, bal�klar i�in yumurtlama ve ya�am alanlar� yeterince art�r�lm�� olmaktad�r.

Proje; EAF taraf�ndan sponsor olarak yard�m alm�� olup, Odesa kent idaresince, Ekoloji ve Do�al Kaynaklar Bakanl�� Odesa B�rosunca, bir
Moldova k�y� olan Palanka'n�n resmi yerel yetkililerince ve Moldova Do�al Koruma Bakanl��nca da resmi olarak desteklenmi�tir.

Bu safhadan sonra kamuoyu, Odessa - Kiev - Moldova resmi yetkililerini biraraya getirmekte ve b�lgedeki sorunlar� ��zmektedir. Bu �al��malar,
Moldova'n�n s�n�r-�tesi biyosfer rezervinin korunmas� konusunun ele al�nmas�n� ve d�zenlenmesini talep etmesiyle sonu�lanm��t�r. �al��malar,
y�ksek d�zeyli ST� taraf�ndan da izlenmi�tir. Mayaky k�ylerine gelen ziyaret�ilerin Milli Park'� ara�t�rmalar� (sorgulamalar�) ve idari d�zenlemeler
konusunda i�birli�inin ger�ekle�tirilmesi; yap�lan �al��malar�n, s�rd�r�lebilir geli�me plan�n�n bir par�as� oldu�unu g�stermektedir.

Do�al rezerv �zerinde olmas� nedeniyle yeni yol in�aat�, ba�ka bir gerekli protesto ile kar��la�m��t�. Ancak bu defa, siyasi parti toplant�lar� ile
birlikte yol in�aat� durdurulmu� olup, Ukrayna ve Moldova devlet ba�kanlar� mevcut s�n�rlar �zerindeki a��r� uzat�lm�� olan yolun yap�m� i�in
anla�m��lard�r. Yeni bir yol gereksiz g�r�lm��t�r. ST�' n�n yeni rol�, idarenin sorunlar�n�n ��z�lmesine katk�da bulunmak ve �o�unlukla da do�a
koruma �al��malar� yapmakt�r.

Burada verilen �rnek; halk�n kat�l�m� konusunda bir uygulama �rne�i sunmakta olup, Ukrayna'daki ST�'lerin yaban hayat�n� korumas�,
desteklemesi, yard�m etmesi ve yerel topluluklar�n s�rd�r�lebilir geli�meye kat�lmas�n� �rneklemektedir.

UKRAYNA HAKKINDA

Karadeniz�in kar�� k�y�s�nda yer alan Ukrayna Cumhuriyeti T�rkiye�nin kuzey kom�usudur T�rkiye ile ayn� saat dilimine sahip olan �lkenin
tarihine bir g�z atarsak, T�rkiye�yi and�ran ba�ka �izgiler de bulabiliriz. 1991 tarihinde ba��ms�zl��n� ilan eden �lke, bug�nlerde d�nya ile
kayna�ma �abas� i�indedir.

Ukrayna�n�n ba�kenti Kiev �lkenin kuzeydo�usunda, Dinyeper Irma�� k�y�s�nda yer al�r. Y�z�l��m� 827 km olan kentin n�fusu yakla��k 2 milyon
700 bin. Kiev�de k�� aylar�nda ortalama s�cakl�k 1 ile 10 derece aras�nda de�i�ir, mart ay�na kadar kar ya�� devam eder. Yaz�n ise s�cakl�k 14 i
ile 25 derece aras�nda.

Ukrayna�n�n Y�z�l��m�: 603,700 km��d�r. Konu�ulan diller: Ukraynaca, Rus�a, Tatarca, Romence, Leh�e, Macarca� d�r. Ba�l�ca �ehirleri:
Harkov (1.470.000), Dnipropetrovsk (1.080.800), Donetsk, (1.031.000), Odesa (1.029.000)�d�r. Para Birimi, Hryvna�d�r ve 1 dolar yakla��k 5
Hryvna�d�r. Grivna olarak telaffuz edilmektedir. Ukrayna�n�n uluslararas� telefon kodu +380�dir. T�rkiye�den aramak i�in: 00 + 380 + <�ehrin alan
kodu> + �eklinde aranmal�d�r.

�lkenin resmi dili Ukraynaca olmakla birlikte n�fusun yar�dan fazlas� Rus�a konu�maktad�r. �lkenin do�usu ve K�r�m ise b�y�k oranda Rus�a
konu�maktad�r. Ayr�ca, K�r�m b�lgesinde ise K�r�m Tatarca konu�maktad�r. K�r�m Tatarca Altay dil ailesi grubunun K�p�akl� a�z� leh�esidir.

Ukrayna T�rkiye aras�ndaki ula��m kara, hava ve deniz yolu ile yap�labilmektedir. Haftada 3 g�n THY ve Ukrayna hava yollar�n�n (Aerosvit
Havayollar�) �lkeye seferleri bulunmaktad�r. THY pazartesi, �ar�amba, per�embe ve cumartesi Kiev�e u�uyor. Bilet �cretleri gidi� d�n�� yakla��k
300 � 350 Euro aras�nda de�i�ebiliyor. Boryspil Havaalan� kentin 30 kilometre do�usunda. Taksi ile merkeze ula��m yakla��k 30 dolar
civar�ndad�r. Ayr�ca �stanbul Karak�y liman�ndan ise haftada en az �� sefer Sivastapol, Yatla ve G�zleve limanlar�na yolcu gemileri sefer
yapmaktad�r. Buna ilaveten Odessa �stanbul aras� Ukrferry firmas� taraf�ndan feribot seferleri yap�lmaktad�r.

�lkede Hristiyan, Yahudi ve M�sl�man halklar ya�amaktad�r. Ba�kent Kiev�de 2 cami bulunurken, 3 sinagog, 11 Protestan Kilisesi, 5 roman
Katolik kilisesi ve 57 Ortodoks Hristiyan kilisesi vard�r. N�fusun %72�si Ukraynal�lardan, %22�si Ruslardan olu�makla beraber Ukrayna
Polonyal�lar�n, Beyaz Ruslar�n, Macarlar�n, Romanyal�lar�n, Moldovyal�lar�n, Slovaklar�n, Bulgarlar�n, Tatarlar�n ve Yahudilerin bulundu�u mozaik
bir etnik yap�ya sahiptir.

Para birimi Grivna�d�r. 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200�l�k banknotlar tedav�ldedir. 1 USD yakla��k 5 Gr�vna�ya e�ittir. Ayr�ca T�rkiye�deki kuru�a
kar��l�k gelen Kopeka vard�r ( 100 kopeka = 1 Grv.).

T�rkiye ile ayn� meridyende oldu�u i�in saat fark� yoktur. �lkenin kuzeyde olmas� nedeniyle T�rkiye�den daha so�uk bir iklime sahiptir. Hava
s�cakl�� k��n kuzey do�uda -8, g�ney bat�da -2, k�r�m�n g�ney k�y�lar�nda +4 derecedir. Temmuz ay�nda ise kuzey bat�da +18, K�r�m�n g�ney
k�y�lar�nda +24 derecedir. En y�ksek hava s�cakl�� 36 ile 42 derece aras�nda olup, en d��k -30 ile -40 derece aras�nda de�i�mektedir.

L�SE D�PLOMASI

Lise Diplomas� Asl� ve Noterden tasdikli suret,vilayet makam�ndan apostilli.

L�SE D�PLOMASI �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

TRANSKRIPT

Lise Not D�k�m� 1,2,3,4 D�nemi Y�l Sonu notlar�n� g�steren belge vilayet makam�ndan apostilli..( Noter Onayl� olmayacak.)

TRANSKRIPT �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

SA�LIK RAPORU

Devlet hastanelerinden veya Aile hekimli�inden al�nan,Sa�l�k m�d�rl�� onayl� resimli ve vilayet makam�ndan apostilli.( Tek Dr.Yeterli imzas� yeterli ) ( Noter Onayl� olmayacak.)

SA�LIK RAPORU �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

EL�ZA TEST�

Devlet hastanelerinden sa�l�k m�d�rl�� onayl� resimli ve vilayet makam�ndan apostilli.( Noter Onayl� olmayacak.)

EL�ZA TEST� �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

DO�UM BELGES� FORM�L A

N�fus m�d�rl��nden al�nacak. Vilayet makam�ndan apostilli...( Noter Onayl� olmayacak.)

DO�UM BELGES� FORM�L A �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

FOTOGRAF

7 Adet vesikal�k resim arka zemini beyaz olmas� gerekir.

FOTOGRAF �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

PASAPORT SURET�

Yeni pasaportlar�n sadece resim olan sayfan�n fotokopisi ( Apostile gerek yoktur. Pasaportunuzun biti� s�resi en az 5 senelik olmas� �nerilir.)

PASAPORT SURET� �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

KAYIT ��N GEREKL� BELGELER

KAYIT ��N GEREKL� BELGELER �rne�ini indirmek i�in t�klay�n�z.

SORU:
Ukrayna �niversitelerinde E�itim Dili Nedir.?

CEVAP:
Ukrayna �niversitelerinde e�itim dili Ukraynaca veya Rus�ad�r. Baz� b�l�mlerde �ngilizcedir. Ukraynaca dili T�rk ��renciler taraf�ndan ra�bet g�rmemektedir.

T�m �niversitelerde D�nyada 2.dil olarak kullan�ld��ndan ba�l�ca sebebi Rus�a dilidir.

Ayr�ca baz� �niversitelerin baz� b�l�mlerinde �ngilizce e�itimi mevcuttur. Ancak �ngilizce e�itim seviyesi d��k olan Ukrayna �niversitelerinde �ngilizce b�l�mler tercih edilmemektedir. Dan��manlar�m�z�n sizler i�in tavsiyesi kesinlikle Rus�ad�r.

--------------------------------------------------------------------------------

SORU:
�niversite E�itimi Almak ��in Ne Gereklidir.?

CEVAP:
Ukrayna �niversitelerinde lisans e�itimi almak i�in lise diplomas� yeterlidir. Haz�rl�k e�itimini tamamlayan ��renciler istedikleri b�l�me kay�t yapt�rabilirler.

SORU:
Genel Ya�am Ko�ullar� Maliyeti Ne Kadard�r?

CEVAP:
Ukrayna�n�n Kiev d��ndaki �ehirlerde ya�am maliyetleri ortalama 250- 350 dolar aras�ndad�r. Bu fiyata dahil olanlar yeme i�me, ula��m vs gibi temel ihtiya�lard�r.
��renci extra yapt�� harcamalarda bu fiyat�n �zerine eklemesi gerekir.

SORU:
Yurt Olanaklar� Var m�d�r?

CEVAP:
Ukrayna'da hemen hemen t�m �niversitelerin kendine ait yurtlar� mevcuttur. Yabanc� ��renciler �ok makul fiyatlara bu yurtlarda kalabilmektedir. Yurtlar �ok ucuz olmas�na ra�men fiziki �artlar� yeterli de�ildir. Yurtlar iki k�s�mdan olu�maktad�r.

Birincisi her odada tuvalet, banyo mevcuttur. Sadece mutfak ortak kullan�mdad�r.

Yurtlar 2-3 ki�iliktir. Yurt odalar�nda yatak, elbise dolab�, masa, sandalye ve kay�t yapt�ran ��renciye geri iade �art� ile �ar�af, yast�k, battaniye ve perde verilmektedir.

Odalar tamamen ��renciden sorumludur. ��renci istedi�i taktirde odas�nda d�zenleme yapabilir. Koridor ve mutfak temizli�i g�revliler taraf�ndan yap�lmaktad�r.

Yurtlarda gece 11'den sabah 6'ya kadar giri�i-��k�� yasakt�r. ��rencilere yurt kart� ilk g�n verilmektedir. Dan��manlar�m�z ��renciler i�in en
uygun yurdu bulup odalar�n�n d�zenlenmesine kadar her t�rl� yard�m� yapmaktad�r.

Not: Ukrayna'da Yurtlar iyi ko�ullarda de�il genelde ��renciler yurtlar� be�enmediklerinden ev kiralamaya gidilmektedir.

SORU:
Ev Kiralayabilirmiyim?

Ukrayna'da yurtlar� tercih etmeyen ��renciler genel olarak ev kiralama yolunu se�mektedir. Ancak Ukrayna�da ev kiralar� �ok pahal�d�r. Fiyatlar ortalama 500 - 600$ aras�nda de�i�mektedir.

CEVAP:
Ev bulman�n'da �ok zor oldu�u Ukrayna'da bu i�leri Emlak��lar taraf�ndan bulunmaktad�r. Ancak evi bulan Emlak��lar �cret olarak ev fiyat�n�n yar�s�n� istemektedir.

K�saca ilk ay emlak��ya para �deyeceksiniz. Di�er ay emlak�� paras� olmadan ev sahibine kiray� �deyebilirsiniz.

Ukraynada'ki evlerin tek avantaj� tamamen e�yal� olmalard�r. E�er Avrupa standartlar�nda ev istenilirse bu evlerin fiyatlar� 600-700$ aras�na de�i�mektedir.

Dan��manlar�m�z sizlere ev bulma konusunda yard�m edeceklerdir.

SORU:
Oda Kiralayabilirmiyim?

CEVAP:
Ukrayna'da insanlar gelir elde etmek amac�yla ��rencilere evlerinin bir odalar�n� kiralamay� tercih etmektedir. Ekonomik y�nden ucuz olmakla beraber ��renciler taraf�ndan tercih edilen di�er bir konaklama tipidir.

��renciye ait bir oda bulunmaktad�r. Ancak mutfak, banyo ve tuvalet ortak kullan�lmaktad�r.

Odalar e�yal�d�r ve evdeki di�er e�yalar� kullanma imkan�n�z vard�r. Oda kiralama fiyatlar� 100-200$ aras�ndad�r. Oda kiralamak isteyen ��renci arkada�lar�m�za dan��manlar�m�z yard�m edecektir.

SORU:
Lisans tamamlayabilirmiyim?

CEVAP:
T�rkiye'de �nlisans okumu� ��renci arkada�lar i�in lisans tamamlama imkan� bulunmaktad�r. Haz�rl�k e�itimini ald�ktan sonra b�l�m�n�ze g�re herhangi bir �niversitenin 3. veya 2. s�n�ftan ba�lama imkan�n�z vard�r. �niversiteleri haz�rl�k dil e�itiminden sonra ka��nc� s�n�ftan ba�layaca��n� yapaca�� inceleme sonucu belli olur.

�lk ba�ta ka��nc� s�n�ftan ba�layaca��n�n garantisi yoktur.

SORU:
S�zel b�l�m mezunuyum m�hendislik veya t�p okuyabilirmiyim?

CEVAP:
T�rkiye'de hangi lise mezunu olursan�z olun Ukrayna �niversitelerinde istedi�iniz b�l�m� s�nav �art� aranmadan okuyabilirsiniz.

SORU:
�niversitelerde di�er �lke vatanda�lardan varm�?

CEVAP:
Ukrayna �niversitelerinde �ok fazla yabanc� ��renci bulunmaktad�r. Bu sayede di�er k�lt�rleri tan�ma f�rsat� yakalayabilirsiniz.

SORU:
Haz�rl�k �cretleri ne kadar?

CEVAP:
Ukrayna �niversitelerinde haz�rl�k b�l�m� fiyatlar�n� �niversiteler ald�klar� kararlar sonucunda belirlemektedir. Haz�rl�k fiyatlar� ortalama 2000$ 2200$ civar�ndad�r.

Ancak ilk sene ��rencilerimize tavsiyemiz b�t�e a��s�ndan uygun fiyatl� �niversitelerde okumalar�d�r. ��nk� haz�rl�k e�itimi t�m okullarda ayn�d�r.

SORU:
Lisans Ne Kadard�r?

CEVAP:
Lisans fiyatlar� b�l�mden b�l�me farkl�l�k g�stermektedir. Ancak ortalama fiyat� 1700-3500$ aras�nda de�i�mektedir.

SORU:
E�itim Malzeleri �cretlimidir.?

CEVAP:
Ukrayna �niversitelerinde kitap almaya gerek yoktur. �niversitelerin k�t�phanelerinde �ok say�da kaynak bulunmaktad�r. Haz�rl�k s�n�f�nda k�t�phaneye �ye olarak kitaplar� �cretsiz temin edebilirsiniz.

SORU:
�niversite kay�tlar� i�in ne zaman ba�vurmal�y�m?

CEVAP:
�niversite kay�tlar� i�in en ideal zaman temmuz-a�ustos ay� i�erisindedir. Bu s�re�te dan��manlar�m�z davetiyenizi al�p T�rkiye'ye g�ndermesi ve di�er evraklar� tamamlamak zaman alaca�� i�in okul ba�lamadan 1 ay �nce i�lere ba�lamak avantajd�r.

SORU:
Rus�a hi� bilmiyorum ileti�im nas�l sa�layabilirim?

CEVAP:
Ukrayna'ya vard��n�zda dan��manlar�m�z sizin bir sene t�m ihtiya�lar�n� kar��layacakt�r.

�niversiteye kay�t olduktan sonra okulda s�rekli derslere giderek Rus�ay� ��renmeye ba�layacak d�nem sonunda temel ihtiya�lar�n�z� kar��layacak kadar dil bilgisine sahip olacaks�n�z.

SORU:
Ukrayna �nivesitelerinde ingilizce e�itim varm�d�r?

CEVAP:
Ukrayna �niversitelerinde baz� b�l�mlerinde �ngilizce e�itimi verilmektedir. Ancak �ngilizce e�itimi �ok kaliteli olmad��ndan dolay� ��renciler Rus�a tercih etmektedir.

SORU:
�niversite okurken �al��ma imkan� varm�d�r?

CEVAP:
�niversite okurken yasal olarak �al��ma imkan�n�z bulunmamaktad�r. Zaten ilk y�l dil bilmedi�iniz i�in �al��ma �ans�n�z �ok azd�r. �lerleyen zamanlarda part-time i�ler yapabilirsiniz. Ancak �al��an ki�ilere �denen maa� �ok d��kt�r.

SORU:
Ukrayna �niversitelerinde ne kadar T�rk ��renci e�itim al�yor?

CEVAP:
T�rkiye ile Ukrayna Milli E�itim Bakanl�klar� aras�nda 1999 y�l�nda i�birli�ine ba�lam�� ve e�itimde uyumluluk sa�lamay� ama�lamaktad�r. �uan itibar�yla Ukrayna'da 3500'in �zerinde T�rk ��renci okumaktad�r.

SORU:
T�rkiye'den Ukrayna'ya Nas�l Gidebilirim?

CEVAP:
Ukrayna Odessa'da sizleri dan��manlar�m�z havaalan�nda kar��layacaklard�r. Ukrayna�ya gelirken havaalan�nda evrakl�n�z� kesinlikle yan�n�zda bulundurunuz. U�ak biletini d�n�� almak zorundas�n�z. �nceki d�nemlerde �ok pahal� olan u�ak biletlerini art�k �ok ucuza bulmak m�mk�nd�r. �zellikle a��k bilet fiyatlar� �ok indirim olmu�tur.
Ukrayna�n�n Odessa kentine u�an firmalar T�rk Hava Yollar�, Aerosvit ve Onur air'dir. Onur air ile u�ak bileti yakla��k her �ey dahil 70 � 150 Euro aras�ndad�r..

SORU:
T�rkiye'deki bankamatik kart�mla Ukrayna'dan para �ekebilirmiyim?

CEVAP:
Ukrayna'da T�rkiye�deki herhangi bir bankaya ait bankamatik kart�yla para istedi�iniz ATM makinelerinden �ekebilirsiniz. Ancak Ukrayna'da para �ekti�inizde belli bir �cret kesinti yap�lmaktad�r.

UKRAYNA �N�VERS�TELER� 2019 HAR� �CRETLER�

UKRAYNA �N�VERS�TELER�

Odessa Ulusal T�p �niversitesi (ONMedU)

B�l�m	1. y�l	2. y�l	3. y�l	4. y�l	5. y�l	6. y�l
T�p	3,410$	3,640$	3,640$	3,750$	3,980$	4,320$
Di� Hekimli�i	3,980$	4,090$	4,210$	4,430$	5,120$
Eczac�l�k	3,410$	3,520$	3,640$	3,750$	3,980$
Eczac�l�k (�ngilizce)	3,980$	4,090$	4,210$	4,320$	4,550$
T�p (�ngilizce)	4,370$	4,550$	4,770$	5,120$	5,460$	5,800$
Di� Hekimli�i (�ngilizce)	5,120$	5,230$	5,340$	5,570$	6,030$



Odessa Gumutarni �niversitesi

B�l�m	Lisans
T�p ( Rus�a )	3,850$
T�p (�ngilizce)	4,000$
Di� Hekimli�i ( Rus�a )	3,850$
Di� Hekimli�i (�ngilizce)	4,000$
Eczac�l�k ( Rus�a )	3,200$
Eczac�l�k (�ngilizce)	3,500$


Odessa Ulusal Denizcilik Akademisi (ONMA)

Fak�lte	Lisans ($)	Y�ksek Lisans ($)
Deniz Seyr�sefer	1750	2000
Deniz ve �� Su Yollar�	1750	2000
M�hendislik	1750	2000
Otomasyon	1750	2000
Elektronik ve Telsiz	1750	2000
Deniz Hukuku	1750	2000
Kaptanl�k	1750	2000



Odessa Ulusal Denizcilik �niversitesi (ONMU)

Fak�lte	Lisans ($)
�n�aat M�hendisli�i	1600
End�striyel Makina M�h.	1600
Gemi Yap�m�	1600
Ula�t�rma	1600
Deniz Hukuku	1600
Ekonomi	1600
Turizm	1600
��letme	1600
�ktisat	1600
Psikoloji	1600
Filoloji	1600
Kaptanl�k	1600



V. N. Karazin Harkov Devlet �niversitesi

Fak�lte	Program	Lisans ($)	Y�ksek Lisans ($)
Biyoloji	Biyoloji	2300	2600
	Biyoteknoloji ve Biyom�hendislik	2300
	Genetik		2600
	Biyokimya		2600
	�nsan ve hayvan psikolojisi		2600
Ekoloji	Ekoloji	1800	2100
Ekonomi	Ekonomi	2300	3600
	Bankac�l�k	2300	3600
	��letme	2300	3600
	�ktisat	2300	3600
Co�rafya	Co�rafya	1800	2100
Tarih	Tarih	1800	2100
Yabanc� Diller	Dil bilimleri (Almanca ve dil ailesi)	2600	3600
	Dil bilimleri (Romen dilleri)	2600	3600
Bilgisayar Bilimleri	Bilgisayar Bilimleri	2300	2600
	Matematik	2300	2600
	Siber G�venlik	2300	2600
	Bili�im Tek. ve Bilgisayar Bilimleri	2300	2600
	Otomasyon ve Bilgisayar Entegre Sis.	2300	2600
T�p	T�p	RUS: 3250
		�NG: 4300
Uluslararas� Ekonomi	Uluslararas� Ekonomi	2600	3600
Psikoloji	Psikoloji	2300	3050
Sosyoloji	Sosyoloji	2300	2600
	Politika Bilimleri	2300	2600
	Sosyopolitik Bilimler	2300	2600
Fizik	Fizik ve Astronomi	1800
	Uygulamal� Fizik	2300	2600
	Nanomateryaller	2300	2600
Dil Bilimleri	Ukrayna dili ve Edebiyat�	2600	3050
	Slav dilleri	2600	3050
	Uygulamal� dil bilimleri	2600	3050
	Gazetecilik	2600	3050
Kimya	Kimya	1800	2100
Hukuk	Hukuk	2600	3600
	Uluslararas� Hukuk	2600	3600



Igor Sikorsky Kiev Ulusal Teknik �niversitesi (KPI)
	Ukr/Rus�a	�ngilizce	Ukr/Rus�a	�ngilizce	Ukr/Rus�a	�ngilizce
Fak�lte	Lisans ($)	Lisans ($)	Y�ksek Lisans ($)	Y�ksek Lisans ($)	Doktora ($)	Doktora ($)
Bas�n ve Yay�n	2800	3000	3000	3500	4000	4300
Bili�im ve Bilgisayar M�h.	2800	3000	3000	3500	4000	4300
Dil Bilimleri	2800	3000	3000	3500	4000	4300
Uygulamal� Matematik	2800	3000	3000	3500	4000	4300
N�kleer ve G�� M�hendisli�i	2800	3000	3000	3500	4000	4300
��letme ve Pazarlama	3500	3500	4400	4400	5000	5000
Enerji Enstit�s�	2600	2800	2800	3000	4300	4500
Uygulamal� Sistem Analizi	2600	2800	2800	3000	4300	4500
Radyo ve Frekans	2600	2800	2800	3000	4300	4500
Biyomedikal	2600	2800	2800	3000	4300	4500
Biyoteknoloji	2600	2800	2800	3000	4300	4500
Fizik ve Teknoloji	2600	2800	2800	3000	4300	4500
Fizik M�hendisli�i	2000	2300	2300	2500	4000	4500
Kimya M�hendisli�i	2000	2300	2300	2500	4000	4500
Makina M�hendisli�i	2000	2300	2300	2500	4000	4500
Elektronik M�hendisli�i	2000	2300	2300	2500	4000	4500
U�ak ve Uzay M�hendisli�i	2000	2300	2300	2500	4000	4500


Sumy Devlet �niversitesi

Program	Dil	1. y�l	2. y�l	3. y�l	4. y�l	5. y�l	6. y�l
Uygulamal� Matematik	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$
Elektrik M�hendisli�i	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$
Bilgisayar Teknolojileri	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$
Nano ve Mikro Sistemler	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$
End�stri M�hendisli�i	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$
Kimya M�hendisli�i	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$
N�kleer M�hendislik	Ukr/Rus�a	1,800$	1,800$	1,800$	1,800$

Bilgisayar Bilimleri	Ukr/Rus�a	1,900$	1,900$	1,900$	1,900$
Bilgisayar Bilimleri	�ngilizce	2,300$	2,300$	2,300$	2,300$

Uluslararas� Ekonomi	Ukr/Rus�a	2,000$	2,000$	2,000$	2,000$
Finans	Ukr/Rus�a	2,000$	2,000$	2,000$	2,000$
Bankac�l�k	Ukr/Rus�a	2,000$	2,000$	2,000$	2,000$
��letme	Ukr/Rus�a	2,000$	2,000$	2,000$	2,000$
Uluslararas� Ekonomi	�ngilizce	2,300$	2,300$	2,300$	2,300$
Finans	�ngilizce	2,300$	2,300$	2,300$	2,300$
Bankac�l�k	�ngilizce	2,300$	2,300$	2,300$	2,300$
��letme	�ngilizce	2,300$	2,300$	2,300$	2,300$

Hukuk	Ukr/Rus�a	2,200$	2,200$	2,200$	2,200$
Dil Bilimleri	Ukr/Rus�a	2,200$	2,200$	2,200$	2,200$
Gazetecilik	Ukr/Rus�a	2,200$	2,200$	2,200$	2,200$

T�p	Ukr/Rus�a	3,850$	3,850$	3,850$	3,850$	3,850$	3,850$
T�p	�ngilizce	4,300$	4,300$	4,300$	4,300$	4,300$	4,300$
Di� Hekimli�i	Ukr/Rus�a	4,000$	4,000$	4,000$	4,000$
Klinik Oryantasyon	Ukr/Rus�a	2,800$	2,800$


Harkiv Ekonomi �niversitesi (KhNUE)

Fak�lte	Program	Lisans ($)	Y�ksek Lisans ($)
Uluslararas� �li�kiler	Ekonomi	1800	2400
	Uluslararas� Ekonomi	1800	2400
	Uluslararas� ��letme	1800	2400
	Uluslararas� Ticaret	1800	2400
Ekonomi	Vergilendirme	1800	2400
	Finans ve Kredi	1800	2400
	Bankac�l�k	1800	2400
	G�mr�k	1800	2400
Uluslararas� ��letme	Muhasebe ve Denetim	1800	2400
	Finansal ve Ekonomik G�venlik	1800	2400
	�� ve ��letme Dan��manl��	1800	2400
	Kamu Y�netimi	1800	2400
Y�neticilik ve Pazarlama	Organizasyon Y�netimi	1800	2400
	��letme	1800	2400
	Lojistik	1800	2400
	Pazarlama	1800	2400
Ekonomi ve Bili�im	Ekonomi	1800	2400
	Yaz�l�m M�hendisli�i	1800	2400
	Bilgisayar Bilimi	1800	2400
	Sistem Analizi	1800	2400
	Siber G�venlik	1800	2400
	Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri	1800	2400
Ekonomi ve Hukuk	Ekonomi	1800	2400
	Gazetecilik	1800	2400
	Sosyal G�venlik	1800	2400
	Ekonomi Hukuku	1800	2400



Kharkiv T�p �niversitesi (KSMU)

Fak�lte	Program	�ngilizce ($)	Rus�a ($)
Haz�rl�k E�itimi		1700	1700
T�p	Genel T�p	4800	4500
Di� Hekimli�i		5400	4980
Hem�irelik		3000


Kiev T�p �niversitesi (NMU)

Fak�lte	Program	�ngilizce ($)	Rus�a ($)
Haz�rl�k E�itimi			2500
T�p	Genel T�p	4500	3300
Di� Hekimli�i		4700	3800
Eczac�l�k		4000	3200


Lviv T�p �niversitesi (LNMU)

Fak�lte	Program	�ngilizce ($)	Rus�a ($)
T�p	Genel T�p	4400	3900
Di� Hekimli�i		4900	4400
Eczac�l�k		3800	3400


Kharkiv Ulusal Uzay �niversitesi (KhAI)

	Program	2/4 Y�ll�k Prog. ($)	1 Y�ll�k E�itim


Lisans Programlar�	Rus�a Lisans Programlar�	2200
	Ukraynaca Lisans Programlar�	1600

Havac�l�k Programlar�	Havac�l�k ve Uzay M�h.	3000
(�NG�L�ZCE)	Hava Kargo	3000
	Uygulamal� Mekanik	3000

Bili�im Programlar�	Bilgisayar M�h.	2500
(�NG�L�ZCE)	Siber G�venlik	2500
	Bilgisayar Bilimleri	2500

Y�ksek Lisans Programlar�	Rus�a Y�ksek Lisans Programlar�	2200
	Ukraynaca Y�ksek Lisans Programlar�	1600

�zel Y�ksek Lisans Prog.	Havac�l�k ve Uzay M�h.	3000
(�NG�L�ZCE)	Hava Kargo	3000
	Uygulamal� Mekanik	3000
	Bilgisayar M�h.	3000
	Siber G�venlik	3000
	Bilgisayar Bilimleri	3000

NOT �N�VERS�TE F�YATLARI DE��KENL�K G�STEREB�L�R E��T�M UZMANLARIMIZDAN B�LG� ALAB�L�RS�N�Z

�LKELER

Odessa �niversiteleri

Kiev �niversiteleri

Sumy �niversiteleri

Simferopol �niversiteleri

Harkov �niversiteleri

Lviv �niversiteleri

UKRAYNA

L�SE D�PLOMASI

TRANSKRIPT

SA�LIK RAPORU

EL�ZA TEST�

DO�UM BELGES� FORM�L A

FOTOGRAF

PASAPORT SURET�

KAYIT ���N GEREKL� BELGELER

KAYIT ��N GEREKL� BELGELER